ซอกซอนตะลอนไป (11 กุมภาพันธ์ 2567)
มหาราชา-นาวาบ-และนิซาม คนแปลกคน(ตอน6)
โดย เสรษฐวิทย์ ชีรวินิจ
บุคคลผู้ทรงอำนาจของอินเดียยุคบริติช ราช คนต่อไปที่ผมจะเล่าให้ฟังก็คือ นิซามแห่งไฮเดอร์ราบัด(NIZAM OF HYDERABAD) ผู้สร้างปัญหาแสนปวดหัวให้แก่รัฐบาลคองเกรส ที่ประกอบด้วย เนห์รู(JAWAHARLAL NEHRU) , ซาร์ดาร์ วัลลาบห์ไบห์ ปาเทล(SARDAR VALLABHBHAI PATEL) ซึ่งเป็นผู้นำรัฐบาลอินเดียหลังจากอินเดียได้รับเอกราช และ กำลังอยู่ในช่วงเวลาที่ต้องแยกประเทศออกเป็น อินเดีย และ ปากีสถาน
(อนุสาวรีย์ของ ซาร์ดาร์ วัลลาบห์ไบห์ ปาเทล ที่สร้างเพื่อเป็นเกียรติแก่เขา อยู่ในรัฐกุจราช บ้านเกิดของเขา – ภาพจากวิกิพีเดีย)
นิซาม เป็นตำแหน่งที่ได้รับการแต่งตั้งจากจักรพรรดิโมกุล ให้ทำหน้าที่ปกครองต่างพระเนตรพระกรรณในดินแดนที่ห่างไกล มีอยู่เพียงที่เดียวก็คือ นิซาม แห่งเมืองไฮเดอร์ราบัด
นิซามแห่งไฮเดอร์ราบัด เป็นสมาชิกของราชวงศ์ อะซาฟ จาห์ฮี(ASAF JAHI DYNASTY) มีถิ่นฐานเดิมจากบริเวณเมืองซามาร์คาน ซึ่งปัจจุบันนี้อยู่ในประเทศอุซเบกิสถาน อพยพเข้าประเทศเปอร์เชีย จากนั้นเข้ามาสู่อินเดียในราวศตวรรษที่ 17 หรือในช่วงปีค.ศ. 1600
ไฮเดอร์ราบัด ตั้งอยู่ในรัฐอันตระประเทศ ตอนกลาง-ล่างของประเทศอินเดีย ใกล้ที่ราบสูงเดคคาน เนื่องจากเป็นดินแดนที่มีความอุดมสมบูรณ์มาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งก็คือ แร่ธาตุต่างๆ ประเภทบรรดาอัญมณี เช่น มรกต และ เพชรชนิดที่หายาก
จนกระทั่งครั้งหนึ่ง เมืองไฮเดอร์ราบัด เคยเป็นศูนย์กลางของการค้าเพชรที่หายากที่ใหญ่ที่สุดในโลก และ หลังจากเกิดสงครามเพื่ออิสรภาพครั้งแรกของอินเดียในปีค.ศ. 1857 บางทีก็เรียก กบถซีปอย ที่ทำให้ราชวงศ์โมกุลหมดอำนาจลง และ ล่มสลายในเวลาต่อมา
ผลของการล่มสลายของราชวงศ์โมกุล ทำให้เมืองไฮเดอร์ราบัด เขยิบฐานะกลายเป็นศูนย์กลางในแทบทุกๆด้านของประเทศอินเดีย
เพราะบรรดาศิลปินจากทุกสาขาทางเหนือของอินเดียได้อพยพลงมาสู่เมืองไฮเดอร์ราบัด ซึ่งพูดให้เจาะจงลงไปเลยก็คือ เพื่อเข้ามาพึ่งใบบุญจากนิซามแห่งไฮเดอร์ราบัดผู้มั่งคั่ง แทนที่ราชวงศ์โมกุล
ทำให้ไฮเดอร์ราบัด กลายเป็นเมืองที่รุ่มรวยในด้านวัฒนธรรมแทบจะทุกด้าน
(ข้าวบริยานิไก่ ของไฮเดอร์ราบัด – ภาพจาก NISH KITCHEN )
ว่ากันว่า ข้าวหมก ตามที่เราคนไทยเรียกกัน และมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ข้าวบริยานี่ อันเป็นอาหารขึ้นชื่อของชาติมุสลิม เชื่อกันว่า บริยานีที่รสชาติดีที่ของอินเดีย ก็คือข้าวบริยานี่ของเมืองไฮเดอร์ราบัด (HYDERABADI BIRYANI)
เพราะเป็นสูตรที่มาจากครัวของราชสำนักของนิซามแห่งไฮเดอร์ราบัด และถูกนำออกมาสู่ครัวชาวบ้านในเวลาต่อมา
จำนวนของนิซาม แห่งไฮเดอร์ราบัด ตั้งแต่ต้นจนผ่านยุคของการล่มสลายของราชวงศ์โมกุล จนกระทั่งอินเดียได้รับเอกราชจากอังกฤษมีจำนวนทั้งสิ้น 7 พระองค์
ผ่านร้อนผ่านหนาวแม้กระทั่งผู้แต่งตั้งนิซามคือ ราชวงศ์โมกุลจะล้มหายตายจากไปแล้ว นิซามก็ยังรักษาเนื้อรักษาตัวมาจนกระทั่งวันที่รัฐไฮเดอร์ราบัด จะต้องตัดสินใจครั้งสำคัญในชะตากรรมของตัวเองว่า จะเลือกว่าจะเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของอินเดีย หรือ ปากีสถาน
ความซับซ้อนของไฮเดอร์ราบัดอยู่ตรงที่ จุดที่ตั้งของไฮเดอร์ราบัดเปรียบเสมือนไข่แดงท่ามกลางไข่ขาวที่เป็นประเทศอินเดีย
ที่น่าสนใจก็คือ ประชาชนส่วนใหญ่ของไฮเดอร์ราบัดเป็นผู้นับถือศาสนาฮินดู แต่นิซาม ซึ่งผู้ปกครองกลับนับถือศาสนาอิสลาม แล้วจะเอาอย่างไร
ผมจะนำมาเล่าต่อในโอกาสต่อไปครับ
พบกันใหม่สัปดาห์หน้าครับ
