ซอกซอนตะลอนไป (16 กันยายน 2559 )
ก่อนจะมาเป็นกีฬาโอลิมปิค(ตอน 3)
โดย เสรษฐวิทย์ ชีรวินิจ
กีฬาโอลิมปิค ที่เล่นกันอยู่ในปัจจุบันนี้ มีที่มาจากกีฬาโอลิมเปียดของกรีกโบราณนั่นเอง
กีฬาโอลิมเปียด ก็คือ กีฬาแพนเฮลเลนนิค หมายถึง กีฬาของชาวเฮลเลน หรือ ชาวกรีกทั้งมวล ไม่ว่าชาวกรีกคนนั้นจะอาศัยอยู่ที่ไหนก็ตาม เช่น อาศัยอยู่ในกรีซ ในแผ่นดินอนาโตเลีย ซึ่งก็คือ ประเทศตุรกีในปัจจุบัน หรือ อาศัยอยู่ในอียิปต์ก็ตาม
ความเป็นชาวกรีกนั้น เขาวัดกันด้วยอะไร
อิโสคราติส(ISOKRATIS) นักปราชญ์ชาวกรีกเคยกล่าวถึงการเป็นชาวกรีกว่า หมายถึงคนที่มีวัฒนธรรมเดียวกัน มากกว่าจะหมายถึง คนที่มีสายเลือดเดียวกัน
คนอื่นที่ไม่ใช่ชาวเฮลเลน จะไม่มีสิทธิ์เข้าร่วมการแข่งขั้นกีฬาโอลิมเปียด และหากผู้ร่วมแข่งขันคนใดถูกคัดค้านว่า ไม่ใช่ชาวกรีก เขาจะต้องพิสูจน์ให้กรรมการเห็นเสียก่อนว่า เขาเป็นชาวกรีก จึงจะสามารถเข้าร่วมการแข่งขันได้
แต่แรก กีฬาโอลิมเปียดจะมีเพียงการแข่งขันกีฬาประเภทลู่เพียงอย่างเดียว และแข่งกันเพียงวันเดียวจบ ต่อมา มีการเพิ่มจำนวนของชนิดกีฬาเข้าไปจนกลายเป็น 18 ชนิดกีฬา ทำให้ต้องขยายเวลาการแข่งขันออกไปเป็น 5 วัน
(การแข่งรถเทียมม้า 4 ตัว ในกีฬาโอลิมเปียด)
ตลอดเวลาของการแข่งขัน นักกีฬาทุกคนจะไม่แสดงตนว่า เป็นคนจากเมืองอะไร และจะไม่พูดอะไรก็ตามที่จะทำให้เกิดการแบ่งแยกของนักกีฬาที่มาแข่งขันกัน
แต่ทุกคนจะเป็นชาวเฮลเลน หรือ ชาวกรีก
และเนื่องจาก ชาวกรีกโบราณถือว่า กีฬาโอลิมเปียดเป็นกีฬาที่แข่งขันกันเพื่อถวายแด่เทพซุส เขาจึงถือว่า เป็นกีฬาศักดิ์สิทธิ์ ดังนั้น เมื่อถึงเวลาของกีฬาโอลิมเปียด ก็จะหยุดทำสงครามสู้รบกันเป็นการชั่วคราว
บางตำนานก็ว่า ช่วงเวลาของการพักรบ หรือ หยุดต่อสู้กันจะกินเวลาตั้งแต่ประมาณ 1 เดือนไปจนถึง 1 ปี
ทำให้ในช่วงเวลานี้ ชาวกรีกจะสามารถเดินทางมาชมการแข่งขันกีฬานี้ได้ โดยไม่ต้องกังวลว่า จะประสบกับอันตรายจากการทำสงครามระหว่างทาง
กีฬา 18 ประเภท นอกเหนือจากกีฬาประเภทลู่แล้ว ก็อาทิเช่น กีฬามวยปล้ำ กีฬาชกมวย กีฬาแข่งม้า กีฬาแข่งรถลากเทียมม้า 4 ตัว กีฬาแข่งรถลากเทียมม้า 2 ตัว กีฬาชกมวยผสมมวยปล้ำ และ กีฬาวิ่งแข่งที่นักกีฬาจะต้องถือโล่ไปด้วย
(สนามแข่งกีฬาประเภทลู่ที่เมืองโอลิมเปีย จะเห็นเส้นสตาร์ท ที่ตอกด้วยหินที่พื้น ภาพจากวิกิพีเดีย)
กีฬาโอลิมเปียด จะมีการเก็บตัวนักกีฬาก่อนการแข่งขันเช่นกัน โดยจะทำการเก็บตัวก่อนนาน 10 เดือน โดยมีคณะกรรมการคอยควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด
หากนักกีฬาคนใด ไม่มาเก็บตัวตามกำหนดเวลาดังกล่าว จะถูกตัดสิทธิ์ออกจากการแข่งขันทันที
เนื่องจากนักกีฬาที่เข้าร่วมแข่งขันกีฬาโอลิมเปียดจะต้องเปลือยกายหมด จึงไม่อนุญาตให้ผู้หญิงเข้าชมการแข่งขันเป็นอันขาด หากผู้ใดฝ่าฝืน จะถูกประหารชีวิตด้วยการโยนลงมาจากหน้าผา
(ภาพสลักที่แสดงให้เห็นการแข่งขันกีฬาโอลิมเปียด ที่ผู้แข่งขันจะต้องเปลือยกาย ภาพจากวิกิพีเดีย)
แต่ก็ยังมีผู้หญิงบางคนฝ่าฝืนกฎระเบียบแอบเข้าไปชมเหมือนกัน
สิ่งที่นักกีฬาผู้ชนะเลิศการแข่งขันจะได้รับเป็นรางวัลก็คือ โคติโนส (KOTINOS) ซึ่งก็คือ มงกุฎที่ทำด้วยกิ่งมะกอกป่า
เล่ากันว่า กิ่งมะกอกที่ทำมงกุฎนี้นำมาจากต้นมะกอกที่ เฮอร์คิวลิส เทพเจ้าแห่งพละกำลัง นำมาจากทะเลดำในคราวที่เดินทางไปเสาะหา “ขนแกะทองคำ” เพื่อนำมาถวายให้แก่ เทพีอาร์เธมิส อันเป็นหนึ่งในภารกิจ 12 อย่างที่เฮอร์คิวลิส ต้องทำให้แก่เทพีเฮรา มเหสีของเทพเจ้าซุส
การแข่งขันกีฬาโอลิมเปียด ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้นครรัฐต่างๆของกรีก ต่างก็ทำการอัดฉีดนักกีฬาของตนเอง เพื่อจูงใจให้ได้รับชัยชนะจากการแข่งขัน
ปี 146 ก่อนคริสตกาล กรีซถูกโรมันเข้ายึดครอง แต่กีฬาโอลิมเปียดก็มิได้หายไป ชาวโรมันกลับคลั่งไคล้กีฬาโอลิมเปียดเพิ่มขึ้นไปอีก จักรพรรดิโรมันหลายพระองค์ถึงกับเข้าร่วมการแข่งขันนี้ด้วย
ความคลั่งไคล้ของชาวโรมันที่มีต่อกีฬาโอลิมเปียดรุนแรงมากจนนายพล ซุลลา ออกคำสั่งให้ย้ายการจัดการแข่งขันจากเมืองโอลิมเปีย ของกรีซ มาจัดกันที่กรุงโรมเมื่อปี 80 ก่อนคริสตกาล
(กีฬาโอลิมเปียด จัดขึ้นทุก 4 ปีที่เมืองโอลิมเปีย ในกรีซ จุดวงกลมสีแดง)
ต่อมาในปีค.ศ. 313 จักรพรรดิคอนสแตนติน ได้ออกพระราชบัญญัติ ให้เสรีภาพในการนับถือศาสนาให้แก่ชาวโรมัน ทำให้ศาสนาคริสต์ได้รับการยอมรับภายในอาณาจักรโรมัน จนกระทั่งถูกกำหนดให้เป็นศาสนาประจำชาติของโรมันในเวลาต่อมา
เนื่องจากศาสนาคริสต์เป็นศาสนาที่นับถือพระเจ้าองค์เดียว ศาสนากรีกโบราณที่นับถือเทพเจ้าจำนวนมากจึงขัดกับหลักศาสนาคริสต์ ในที่สุด จักรพรรดิธีโอโดเซียส ที่ 1 สั่งห้ามไม่ให้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนากรีกโบราณภายในอาณาจักรโรมัน ในปีค.ศ. 393
พร้อมกันกับการสั่งห้ามการแข่งขันกีฬาโอลิมเปียด ที่ถูกมองว่า เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับเทพเจ้า และ ศาสนากรีกโบราณด้วย
(พิธีเปิดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิค รุ่นใหม่ในปีค.ศ. 1896 ที่กรุงเอเธนส์)
นับแต่นั้นมา กีฬาโอลิมเปียดก็หายไปจากโลกนี้ จนกระทั่งในปีค.ศ. 1896 ได้มีการรื้อฟื้นกีฬาโอลิมเปียดขึ้นมาใหม่ แต่เรียกชื่อเสียใหม่ว่า กีฬาโอลิมปิค จัดแข่งครั้งแรกที่กรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ
และนี่คือที่มาของกีฬาโอลิมปิค ครับ
สนใจอ่านเรื่องราวประวัติศาสตร์ และ วัฒนธรรมของ อียิปต์-กรีซ-ตุรกี ติดต่อสั่งซื้อหนังสือ “ท่องโลกศิลปวัฒนธรรม กับ เสรษฐวิทย์” ได้ที่ 02 651 6900
(ขอเชิญติดตามชม สารคดีท่องเที่ยว วัฒนธรรม และ ประวัติศาสตร์ ของผมได้ที่ youtube/whiteelephant2529 ครับ)
(เชิญติดตามอ่านบทความ ดูดวงออนไลน์ ที่ผมเขียนใน แนวหน้าดอทคอม นี้ ในนามปากกา “ธรรมาธิปติ”)
