แม้จะก้าวหน้าทางเทคโนโลยี แต่ยังรักษาวัฒนธรรมเอาไว้อย่างเหนียวแน่น

ซอกซอนตะลอนไป    (13 มิถุนายน  2557)

แม้จะก้าวหน้าทางเทคโนโลยี  แต่ยังรักษาวัฒนธรรมเอาไว้อย่างเหนียวแน่น

โดย   เสรษฐวิทย์  ชีรวินิจ

               เมื่อเดินทางไปต่างประเทศ   ผมก็อดไม่ได้ที่จะคิดเปรียบเทียบกลับมาที่บ้านเรา 

               ปัจจุบัน  มีเพียงไม่กี่ชาติในโลกที่ยังรักษาวัฒนธรรมการแต่งกายชุดประจำชาติของตัวเองเอาไว้ได้  จะเห็นก็เพียง  อินเดีย  ,  สก๊อตแลนด์ ,  ภูฎาน  ,   ออสเตรีย  และ  เยอรมัน ซึ่งทั้งสองชาตินี้มีรากเหง้าวัฒนธรรมเดียวกัน

               อีกชาติหนึ่งก็คือ   ญี่ปุ่น 

               คนที่ไม่เคยไปญี่ปุ่นอาจจะคิดว่า   ด้วยความที่ญี่ปุ่นเป็นชาติที่มีความก้าวหน้าทางวัฒนธรรม  ผู้ชายชาวญี่ปุ่นทุกคนคงจะใส่สูทผูกเน็คไทกัน    

และ ด้วยเหตุที่ญี่ปุ่นเป็นผู้นำทางแฟชั่นอีกชาติหนึ่ง   ก็เลยอาจจะคิดว่า  ผู้หญิงญี่ปุ่นคงจะแต่งกายล้ำยุค  ชะเวิบชะวาบ  ยั่วน้ำลายของบรรดาเสื้อสิงกระทิงแรดกันไปทั้งหมด 

               แต่เมื่อไปถึงญี่ปุ่นแล้ว  จะเห็นว่า  เขายังคงรักษาวัฒนธรรมดั่งเดิมของตัวเองเอาไว้ได้อย่างเหนียวแน่น  น่ายกย่อง   

               บ่อยครั้งที่เราจะเห็นผู้หญิงแต่งชุดกิโมโน  หรือ  ชุดยูกาตะ  เดินตามท้องถนน    แต่แทบจะไม่เคยเห็นผู้หญิงญี่ปุ่นแต่งกายชะเวิบชะวาบ  ยั่วกิเลสแบบผู้หญิงไทยในกรุงเทพเลย

               ประเภทหญิงสาวในชุดนักศึกษาใส่กระโปรงสั้นจู๋แทบจะนั่งไม่ได้  สวมเสื้อรัดติ้วจนกระดุมปริออกมองทะลุลึกเข้าไปจนเห็นหน้าอกหน้าใจ  จนไม่รู้ว่า  เธอจะมาเรียน  หรือมาทำอะไรนั้น   เกือบไม่มีให้เห็นในญี่ปุ่น    

               เลยตัดสินไม่ได้ว่า   แฟชั่นของไทย กับของญี่ปุ่น   ใครล้ำหน้ากว่ากัน

               ในขณะที่พัฒนาการทางด้านวัตถุของญี่ปุ่นก้าวไปมาก    แต่เขาก็ไม่เคยทิ้งรากเหง้าแห่งวัฒนธรรมของตัวเอง   และดูเหมือนจะไม่อายที่จะแสดงตัวตนความเป็นญี่ปุ่นด้วยซ้ำ

               เห็นได้จากห้องน้ำสาธารณะสำหรับนักท่องเที่ยวตามที่ต่างๆ ซึ่งสะอาดสะอ้านตามแบบของญี่ปุ่นอยู่แล้ว   เขาจะมีห้องน้ำสองชนิดให้เลือกใช้   แต่ละชนิดจะติดป้ายไว้ที่หน้าห้องชัดเจน

               ห้องหนึ่งบอกว่า   WESTERN STYLE   ก็คือห้องน้ำแบบนั่งโถของตะวันตก  อีกห้องติดกัน  มีป้ายเขียนไว้ว่า  JAPANESE STYLE   คือ  ส้วมแบบนั่งยอง

               ที่ผมชื่นชมก็คือ   เขากล้าใช้คำว่า  JAPANESE STYLE  เพื่อยืนยันว่า  ห้องส้วมดั้งเดิมของชาติพันธุญี่ปุ่นก็คือ  ส้วมนั่งยอง 

               บังเอิญเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม ที่ผ่านมา   ผมได้มีโอกาสไปเที่ยว วัดอาซากุสะ ในกรุงโตเกียว  ซึ่งเป็นช่วงที่เขามีเทศกาลเฉลิมฉลองต้อนรับฤดูร้อนกันพอดี

               โดยรอบบริเวณของวัดอาซากุสะ เนืองแน่นไปด้วยชาวญี่ปุ่นที่มาทำพิธีเฉลิมฉลอง  และ นักท่องเที่ยวที่มาชมพิธีกัน

               แม้ว่าญี่ปุ่นจะเป็นชาติที่ก้าวหน้าทางเทคโนโลยี   แต่เขาก็ไม่เคยทิ้งวัฒนธรรมพื้นบ้านดั่งเดิม  ซึ่งผูกพันอย่างลึกซึ้งกับวัฒนธรรมแบบเกษตรกรรม  ที่ต้องพึ่งพาฤดูกาล และ ธรรมชาติเป็นหลัก   

ดังนั้น  ญี่ปุ่นจึงยังคงรักษา  ประเพณีเทศกาลดอกซากุระบาน , ประเพณีเทศกาลต้อนรับฤดูใบไม้ผลิ  ,  วันมหาสุมทร   และ  ล่าสุดได้กำหนดให้วันที่ 11 สิงหาคม เป็นวันภูเขาขึ้นมาอีกวันหนึ่ง 

               ที่วัดอาซากุสะในวันนั้น  เต็มไปด้วยชาย และ หญิง ,  ผู้ใหญ่ และ เด็ก มาร่วมงานเฉลิมฉลองต้อนรับฤดูร้อนกันอย่างคับคั่ง และ สนุกสนาน 

ทุกคนอยู่ในชุดแต่งกายตามประเพณีโบราณของเขา 

               ผู้ชายจะสวมเสื้อคลุม  ในขณะที่ท่อนล่างจะนุ่งผ้าชิ้นเล็ก  คล้ายผ้าเตี่ยวแบบที่นักปล้ำซูโมสวมใส่กัน   ผู้หญิงก็ใส่เสื้อคลุมแบบเดียวกัน  แต่สวมกางเกงขายาวสีขาว 

ทุกคนสวมใส่ชุดที่ว่าอย่างไม่มีอาการเคอะเขิน

               ผมประทับใจตรงที่   ขนาดเมืองใหญ่ๆอย่างโตเกียว ซึ่งมีวิถีชีวิตแบบตัวใครตัวมันมากกว่าชนบท    เขายังสามารถรวมตัวเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  เพื่อสืบทอดประเพณีกันอย่างพร้อมเพรียง  

               และที่สำคัญก็คือ   ยังส่งเสริม และปลูกฝังให้เด็กๆ เข้ามามีส่วนร่วมในการสืบสานวัฒนธรรม  เพื่อจะได้เป็นผู้สืบสานวัฒนธรรมในรุ่นต่อๆไปของเขา 

               น่าชื่นใจจริงๆ